Kradzież tożsamości to celowe używanie danych innej osoby celem osiągnięcia różnorakich korzyści. Jakie konsekwencje może mieć kradzież danych osobowych i jak się przed nią chronić? Podpowiadamy. Wbrew obiegowej opinii ofiarami kradzieży tożsamości coraz częściej padają „zwykli ludzie”, a ubiegły rok był rekordowy pod względem liczby wyłudzeń na cudzą tożsamość.
Rekordowy rok pod kątem wyłudzeń — raport Związku Banków Polskich
Jak wynika z raportu Raport InfoDOK zrealizowanego na zlecenie Związku Banków Polskich, w IV kwartale 2023 roku posługujący się skradzionymi danymi osobowymi oszuści próbowali wyłudzić aż 2 739 kredytów na łączną kwotę 88,3 mln zł1. Choć łączna kwota była bardzo zbliżona do 14-letniej średniej (90,5 mln zł), to liczba prób wyłudzeń była najwyższa w historii i pobiła dotychczasowy rekord o 5,6%. Najwięcej przypadków prób wyłudzeń odnotowano w województwach dolnośląskim, śląskim i mazowieckim. Rekordowo zakończył się także cały 2023 rok – 9730 prób wyłudzeń to najwyższy wynik zanotowany od 2008 r.
Co to znaczy “kradzież tożsamości” — przykłady
Kradzież tożsamości jest celowym używaniem danych osobowych innej osoby i wbrew jej woli, celem osiągnięcia określonych korzyści. W praktyce może być to wyłudzenie bądź kradzież:
- dowodu osobistego;
- paszportu;
- numeru PESEL i innych danych identyfikujących właściciela;
- numeru NIP;
- danych logowania do bankowości elektronicznej;
- loginu i hasła do logowania na portalach społecznościowych;
- loginu i hasła do logowania na forach internetowych;
Na jakie dane powinniśmy szczególnie uważać?
Konsekwencje kradzieży tożsamości mogą być kosztowne, stresujące i długofalowe.
Co, jeśli ktoś zna mój PESEL — co może zrobić?
Osoba, która zna twój PESEL i inne dane osobowe może wyrobić fałszywy dowód osobisty, a następnie posługiwać się nim celem osiągnięcia korzyści (patrz akapit: Co ktoś może zrobić z naszym dowodem osobistym?). Może również ubiegać się o świadczenia, które należą się tobie (np. zwrot podatku, opieka zdrowotna czy zasiłek dla bezrobotnych) czy stworzyć fałszywą tożsamość, aby w twoim imieniu okradać innych.
Uwaga! Sam PESEL nie wystarczy, aby ktoś mógł wziąć na pożyczkę na nasze dane. Zarówno banki, jak i legalnie działające firmy pożyczkowe nie udzielają pożyczki na sam PESEL. Np. pożyczka online w vivus.pl udzielana jest osobom, które podadzą dane z dowodu osobistego, a następnie potwierdzą ich prawdziwość za pomocą przelewu identyfikacyjnego z indywidualnego rachunku bankowego założonego na te same dane. Wzięcie pożyczki na czyjeś dane nie jest więc takie proste, instytucje finansowe zabezpieczają klientów i siebie przed takimi sytuacjami. Niemniej, należy pamiętać o tym, żeby strzec swoich danych przed tym, aby nie trafiły w niepowołane ręce.
Co ktoś może zrobić z naszym dowodem osobistym?
Osoba, która bezprawnie weszła w posiadanie twojego dowodu osobistego, może:
- założyć konto w banku;
- wziąć pożyczkę;
- wynająć mieszkanie czy pokój w hotelu celem kradzieży asortymentu;
- założyć na twoje dane jednoosobową działalność gospodarczą;
- zawrzeć umowę z dostawcą telefonii komórkowej lub Internetu;
- wystąpić o duplikat karty SIM twojego numeru;
- wziąć na raty produkty i/lub usługi.
Kradzież tożsamości w mediach społecznościowych
Jeśli oszust wejdzie w posiadanie danych logowania do konta w mediach społecznościowych, może próbować wyłudzać pieniądze od twoich znajomych (np. popularną metodą oszustwa na BLIK), publikować w twoim imieniu obraźliwe treści czy komentarze. Może także rozsyłać złośliwe oprogramowanie, które pozwoli mu pozyskać dane osobowe twoich kontaktów.
Jak chronić się przed kradzieżą tożsamości?
Chcesz ochronić swoje dane osobowe przed dostaniem się w niepowołane ręce?
- Nie udostępniaj nikomu dowodu osobistego ani paszportu, jeśli nie jest to konieczne.
- Nie zostawiaj dokumentu tożsamości w depozycie, np. w wypożyczalni samochodów, sprzętu sportowego czy w hotelu.
- Jeśli zgubiłeś dowód osobisty lub ktoś ci go ukradł, jak najszybciej zastrzeż dokument. Możesz zrobić to w swoim banku lub na stronie rządowej.
- Nie podawaj nikomu danych logowania do bankowości internetowej i mediów społecznościowych. Nie zapamiętuj ich także w przeglądarce i nie zapisuj na kartce czy w notesie.
- Jeśli dostaniesz e-mail lub SMS, który wzbudzi twoje podejrzenia, pod żadnym pozorem nie otwieraj załączników i nie klikaj w linki. Skontaktuj się z instytucją, która jest nadawcą wiadomości i upewnij się, że rzeczywiście ją wysłała.
- Jeśli robisz zakupy online, upewnij się, że sklep, z którego usług korzystasz, jest sprawdzony i wiarygodny. Uważaj na te, w których cena produktów jest dużo niższa niż u konkurencji. Zakładanie fałszywych sklepów www jest jednym z najpopularniejszych sposobów na wyłudzenia danych osobowych i kradzież tożsamości.
- Używaj oprogramowania pochodzącego z legalnych źródeł.
- Zabezpiecz komputer dobrym programem antywirusowym i regularnie go aktualizuj.
- Zmieniaj hasła dostępu do profili w mediach społecznościowych i bankowości elektronicznej. Nigdy nie zapisuj ich w przeglądarce.
- Nie korzystaj z niezabezpieczonych, ogólnodostępnych sieci internetowych. To istny raj dla hakerów.
- Wyrzucając listy, które zawierają twoje dane osobowe, podrzyj papier na jak najmniejsze elementy. Przeszukiwanie śmieci to doskonale znany sposób na pozyskanie danych osobowych.
Kradzież tożsamości to groźny proceder, który z roku na rok stanowi coraz większe zagrożenie. Choć instytucje przetwarzające twoje dane każdego dnia dbają o ich bezpieczeństwo, odpowiedzialność za ich ochronę spoczywa przede wszystkim na tobie.
1 Raport Związku Banków Polskich
Materiał zewnętrzny
